Of je nu werkt in een groot of klein bedrijf, je zou altijd moeten kunnen terugvallen op een vertrouwenspersoon. GroenLinks heeft een wet voorbereid die dat mogelijk maakt. Vandaag legde Tweede Kamerlid Wim-Jan Renkema in EenVandaag uit waarom dit zo belangrijk is.

“Iedere werknemer heeft recht op een sociaal veilige werkomgeving”, vindt Tweede Kamerlid Wim-Jan Renkema. 

Helaas krijgen ruim 1,2 miljoen mensen per jaar op hun werk te maken met pesten, intimidatie, discriminatie of agressie. Hoewel iedereen het er over eens lijkt dat dit moet worden bestreden, lukt dat tot nu toe onvoldoende. Al jaren blijft het percentage Nederlandse werknemers dat wordt geconfronteerd met ongewenste omgangsvormen hangen op 16% (TNO/CBS). “Het is hoog tijd dat dit gaat dalen”.

Slechts de helft van de bedrijven heeft een vertrouwenspersoon
Toch biedt slechts de helft van alle bedrijven hun werknemers de mogelijkheid te kunnen terugvallen op een vertrouwenspersoon. Dat ziet GroenLinks graag anders.

Renkema: “Ongewenste omgangsvormen veroorzaken slechte werksfeer en hebben een negatieve impact op de gezondheid van werknemers. Vertrouwenspersonen kunnen hierin een positieve rol spelen”, zegt Renkema

Iedere werknemer moet, als hij of zij te maken heeft met ongewenste omgangsvormen, terecht kunnen bij een vertrouwenspersoon, vindt Renkema. Een werknemer kan zo laagdrempelig en in vertrouwelijkheid zijn verhaal doen, en geholpen worden met mogelijke vervolgstappen. Dit kan voorkomen dat een werknemer te lang alleen met zijn verhaal blijft rondlopen, ziek wordt, of in conflict komt met zijn werkgever of collega’s.

Te veel voorbeelden van ongewenste omgangsvormen
Volgens Renkema zijn er te veel voorbeelden van ongewenste omgangsvormen. Zoals een hoogleraar die vrouwelijke collega’s intimideert, betast en ongepaste filmpjes stuurt. Een traumachirurg die verbaal agressief en intimiderend gedrag vertoont. En ook de talloze #metoo verhalen van vrouwen.

Het SCP deed in 2017 onderzoek naar de machocultuur bij Defensie. De ‘dominante mannelijke norm’ leidde daar tot negatieve ervaringen (zoals pesten, roddelen en uitsluiting) bij vrouwen, etnische minderheden en lhb-ers. 

Over de Nationale Politie ontstond afgelopen zomer grote ophef, na een brandbrief van de voormalig coach en adviseur van het politieleiderschapsprogramma Carel Boers. Hij sprak over homo- en moslimhaat, discriminatie, intimidatie van vrouwen en ander wangedrag.

Renkema: “Het gaat niet altijd om incidenten. Regelmatig is er sprake van een bepaalde cultuur in een organisatie, waardoor overschrijdend gedrag getolereerd wordt.”

Goed voor werknemer én werkgever

Vertrouwenspersonen zijn niet alleen positief voor werknemers, maar ook voor werkgevers. Uit de Arbobalans 2018  blijkt dat loondoorbetaling bij ziekte werkgevers 12 miljard euro kost, waarvan 5 miljard euro werkgerelateerd is.

Maar ook als werknemers zich niet ziek melden, zijn zij mogelijk minder productief en kunnen ze er zelfs voor kiezen de organisatie te verlaten. “Toegang tot een vertrouwenspersoon helpen om de sfeer op de werkplek te verbeteren en ziekteverzuim terug te dringen.”

Ook voor kleine bedrijven mogelijk
Kleinere bedrijven kunnen een externe persoon aanwijzen als vertrouwenspersoon op basis van een uurtarief met een strippenkaart. Een andere mogelijkheid is om dit als branche te regelen. De Landelijke Huisartsen Vereniging en de Beveiligingsbranche zijn hiervan voorbeelden.    

In de praktijk controleert de Inspectie nu al op de aanwezigheid van een vertrouwenspersoon, zeker bij de grotere bedrijven, met meer kans op ongewenste omgangsvormen. “Deze wet geeft de inspectie rugdekking bij het toezicht en de handhaving. Door het ontbreken van een wettelijk kader is het nu lastig om casussen bij de bestuursrechter voor te leggen.”

Het is tijd dat de hoge cijfers van ongewenst gedrag op de werkvloer dalen, vindt GroenLinks. Renkema: “Als iedere werknemer toegang heeft tot een vertrouwenspersoon en de vertrouwenspersoon een sterke positie heeft in de organisatie, kunnen ongewenste omgangsvormen op de werkvloer worden teruggedrongen.”

De initiatiefwet hiervoor wordt vandaag gepubliceerd en zal in het najaar worden besproken in de Tweede Kamer.