Met machtwoorden forceert het kabinet een ministelsel.
Dit kabinet blijft de economische noodklok maar luiden en schermt graag met het spook van de Vergrijzing. Dit beeld communiceert goed, maar camoufleert nog beter. Het camoufleert de nadelen van het procyclische begrotingsbeleid; de onhoudbare hypotheekrenteaftrek en de scherpe stijging van pensioenpremies als gevolg van de beurscrisis. Alle drie belangrijke oorzaken voor de diepte van de conjuncturele crisis. Ten onrechte maakt dit kabinet het poldermodel en de sociale zekerheid tot de grote boosdoeners. Wie hier de foute diagnose stelt, is geen heelmeester maar kwakzalver. En verergert de economische malaise, vernietigt reguliere én Melkertbanen en vergroot de inkomensverschillen.
Met de begroting van 2005 komt het totaal aan bezuinigingen ruim boven de 20 miljard euro te liggen. Het leeuwendeel hiervan wordt gehaald uit het inperken van sociale rechten en voorzieningen. Na deze begroting is het door Zalm bejubelde ministelsel een feit. Dat dit met machtswoorden wordt afgedwongen, deert dit kabinet niet. Het profileert zichzelf veel liever als slagvaardig dan als rechtvaardig.
Wie doofheid verwart met daadkracht ziet er geen been in om zowel het middenveld als de meerderheid van de kiezers van zich te vervreemden. Vanuit een machtspositie bedrijft dit kabinet bewust confrontatiepolitiek. Het opblazen van het Sociaal Akkoord is het trieste dieptepunt. Maar ook de milieubeweging, de leraren, de huisartsen, en de kleine ondernemers vinden geen gehoor meer en worden buitenspel gezet. De harde machtspolitiek fungeert zo als breekijzer voor de verwezenlijking van een conservatieve agenda. De kwetsbaarste jongeren betalen daarvoor de hoogste prijs. In onderwijs & achterstandsbeleid wordt flink gesneden, werk is er niet en de jeugdhulp moet met minder geld meer ellende bestrijden.
Uiteraard worden mensen op het minimum weer van twee kanten gepakt. Dit kabinet ontkoppelt en verlaagt uitkeringen. Tegelijkertijd laat het de eigen bijdrage aan zorg, onderwijs en huurhuis fors stijgen, waardoor ook veel modale werknemers het steeds moeilijker krijgen. Topinkomens worden echter met de fluwelen handschoen van zelfregulering aangepakt. Onder Balkenende II tellen maar weinig mensen mee.
Door de nota Ruimte en de nota Mobiliteit dreigt straks 15 jaar milieubeleid met het badwater te worden weggegooid. De Waddenzee gaat open voor gasboringen. De regio rond Schiphol gaat op slot voor woningen. Blind voor de blamage rond de Betuwelijn, dreigt een herhaling bij Zuiderzeelijn en 2e Maasvlakte. En zelfs bij de kokkelvisserij kan dit kabinet geen paal en perk stellen. Gelukkig konden het Europese Hof en de Raad van State dat wel.
GroenLinks zal in haar Tegenbegroting en lange termijn uitwerking aantonen dat het veel beter kan. Door vanuit de juiste diagnose om te gaan met de economische dip en door grote milieuvervuilers te belasten, scheppen wij 50.000 extra banen, betaalbare zorg, beter onderwijs, meer groene voorzieningen en eerlijke inkomensverhoudingen.
Femke Halsema