Fragmenten uit de speech van Paul Rosenmöller bij de campagnestart GroenLinks in het wereldmuseum te Rotterdam op 20 april 2002.
Israël en Palestina
De afgelopen weken heeft het Israelische leger onder het mom van terrorismebestrijding een slachting aangericht in de Palestijnse steden, dorpen en vluchtelingenkampen.
In de smalle straten van Jenin, Nablus, Betlehem en Ramallah hebben gruweldaden plaats gevonden.
Mannen, vrouwen, kinderen, gewonden en zelfs doden zijn door het Israelische leger onder de voet gelopen.
De regering Sharon plaatst zich buiten de wet.
De regering Sharon lapt internationaal humanitair recht en mensenrechten aan haar laars.
Zelfs humanitaire hulpverlening aan gewonden wordt tegen gewerkt.
Sharon is aan de regering gekomen met de belofte van vrede en veiligheid voor de Israëlische bevolking.
Tot nu toe heeft hij echter alleen dood en verderf gezaaid.
Met het bezetten van de Palestijnse gebieden; met het terroriseren van de bevolking door continue wegversperringen, het instellen van een uitgaansverbod en met het afsluiten van water en elektriciteit zal hij er nooit in slagen om vrede dichter bij te brengen.
De acties in Jenin zaaien nieuwe haat, waardoor honderden jongeren bereid worden om zich op te blazen.
Sharon kan de afschuwelijke zelfmoordacties, die ik ondubbelzinnig veroordeel, niet voorkomen met terreur tegen de Palestijnse bevolking. De enige weg naar veiligheid voor Israël loopt via het beëindigen van de bezetting van de Palestijnse gebieden.
Terugtrekking van Israël uit de bezette gebieden is de gerechtvaardigde eis van de Palestijnen.
Een veilig, democratisch en levensvatbaar Palestina is de beste garantie voor een veilige Israël en duurzame vrede in het Midden Oosten.
De hele Internationale gemeenschap vraagt Israël om terugtrekking van het Israëlische leger Palestijnse steden, dorpen en vluchtelingenkampen.
En om het stopzetten van het grove geweld tegen burgers.
Israël legt dit keer op keer naast zich neer. Wie niet luistert, moet voelen en daarom pleiten we voor sancties tegen Israël:
- Stop alle militaire samenwerking met Israël: geen wapenexport en geen wapenimport
- Schiphol is een belangrijke doorvoerhaven voor wapens uit Amerika naar Israël. Schiphol moet op slot voor doorvoer van wapens naar Israël.
- Schort de associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Israël op. In die overeenkomst staat dat bij massale schending van mensenrechten de gunstige handelscondities niet meer gelden.
- Oorlogsmisdadigers moeten worden vervolgd. Er moet onafhankelijk onderzoek komen naar de gebeurtenissen in Jenin en andere Palestijnse plaatsen. Een delegatie uit de EU zou zo snel mogelijk naar deze gebieden af moeten reizen.
- We zeggen met Kofi Annan dat het tijd is voor een multinationale vredesmacht in de regio; om de partijen uit elkaar te houden en om bescherming te bieden.
De demonstratie van afgelopen zaterdag in Amsterdam heeft laten zien dat het Midden Oosten conflict ook een sterk binnenlandse dimensie heeft.
We moeten voorkomen dat antisemitisme en anti-islamisme een voedingsbodem vindt in het geweld in Midden Oosten.
We moeten proberen om bruggen te slaan tussen bevolkingsgroepen.
We doen geen compromissen waar het gaat om het recht van de Palestijnse bevolking op zelfbeschikking.
Maar wij zullen ook antisemitisme in Nederland niet dulden.
Wij gaan daarover in debat met moslims en joden in Nederland.
Screbrenica.
Wie had dat kunnen bedenken.
De start van de campagne in dezelfde week als de finish van Paars.
De val van Screbrenica leidde tot de val van het kabinet.
7 jaar na dato.
Na het NIOD rapport was dit een onvermijdelijk besluit.
Dat er nu nog een enquête volgt is terecht.
Dat had al veel eerder moeten gebeuren, kort na die ramp.
Maar eerst is er donderdag nog een inhoudelijk debat.
Dan, maar ook tijdens de enquête staan die cruciale juli dagen in 1995 wat mij betreft centraal.
Rond de verdediging van de enclave en de bescherming van de moslims zijn nog teveel openstaande vragen.
Toch zijn er al wel 3 conclusies te trekken:
De rol van de minister-president
Er is kritiek geleverd op de regiefunctie van Kok.
Nog meer dan Lubbers bleef hij op de achtergrond.
Ondanks de, ook persoonlijke, betrokkenheid.
Het NIOD relativeert deze kritiek vervolgens ook weer.
Er wordt verwezen naar de staatsrechtelijke verhoudingen.
De rol van de MP is in Nederland niet sterk, zegt Prof. Blom.
Die komt pas in actie als andere ministers zeggen dat het niet goed gaat.
Kok maakte daar dankbaar gebruik van maar het klopt niet helemaal.
Juist op het terrein van de buitenlandse politiek is de rol van de MP wel versterkt.
Toch wringt er iets.
Juist in een situatie van nationale of internationale rampen moet een MP kunnen sturen.
Dat hij dan "de éérste onder gelijken" is volstaat niet.
De facto staat hij t.o.v. de vakminister(s) op het tweede plan.
Formele belemmeringen om in zulke gevallen de regie te nemen moeten verdwijnen.
Een nieuw kabinet moet zich hierover gaan buigen.
Een sterkere regiefunctie van de MP moet er maar eens komen!
Meer en persoonlijke aandacht voor de regio.
Nabestaanden van slachtoffers zijn nog steeds verbitterd en boos.
Voor hen geldt zeker dat dit boek nooit meer dicht zal gaan.
De opeenstapeling van tekortkomingen heeft hun leven geruïneerd.
Mladic c.s. hebben de moslim mannen vermoord.
De Internationale gemeenschap was niet bij machte hen de beloofde bescherming te bieden.
Nederland speelde daarbij een bijzondere rol.
Die bijzondere rol vraagt ook een bijzondere inspanning het leed te verzachten.
De verantwoordelijkheid die het kabinet aanvaard moet leiden tot een extra inspanning.
Wij willen dat premier Kok zich daar persoonlijk voor inzet.
In de regio uitleggen waar hem de spijt zit die Nederland betuigd.
De nieuwe woorden van de afgelopen dagen waren zeker van betekenis.
Het vraagt om nieuwe daden richting de nabestaanden van de slachtoffers.
Financieel en/of symbolisch.
Als het maar zichtbaar is.
Als het maar aansluit bij behoeftes van hen die het meest lijden.
Daar een waardige vorm voor vinden is een opgave.
Ik zeg: een hoofdopgave voor Wim Kok zolang hij nog premier is!
De politieke cultuur
Een kabinet dat aftreedt; het gebeurt niet vaak.
Ministers zitten vaak vast aan het pluche.
Voorhoeve bleef minister.
Borst zei dat eigenlijk ongewenst te vinden.
Heeft Kok Voorhoeve weerhouden af te treden?
Zitten blijven kenmerkt onze politieke cultuur.
In die zin is het besluit van deze week meer een uitzondering op de heersende regel,
dan de toepassing van een bestaande regel.
Misschien is het een begin van een nieuwe politieke cultuur.
Het nieuwe kabinet moet de bezem halen door de huidige interne, gesloten en oncontroleerbare verhoudingen.
Wij willen:
Een regeerakkoord op hoofdlijnen,
Vervolgens een ministersploeg die haar eigen missie formuleert en uitwerkt.
Meer dualisme; geen wekelijks torentjesoverleg.
Een onderscheid tussen schuld en verantwoordelijkheid bij gemaakte fouten.
Bij ernstige fouten zonder persoonlijke schuld, moet de verantwoordelijkheid genomen worden.
In zo'n geval is de betrokkene geen politieke paria.
En dus niet afgeschreven voor de publieke zaak.
Er moet een nieuw systeem komen voor benoemingen voor alle hogere politieke functies.
Laat een Staatscommissie daar voorstellen voor doen.
Het "old PvdA-boys-network" moet worden opengebroken.
En dan denk ik niet direct aan PvdA girls.
Wij vonden Netelenbos als CdK al controversieel vóór de val van het kabinet.
De regenteske PvdA zal hier moeten buigen.
Zij representeren hèt politiek cultureel conservatisme.
Van het CDA mag je verwachten dat de oppositie louterend heeft gewerkt.
Maar de PvdA is hier dé tegenpartij.
En Melkert als hun leider is in die achterhaalde cultuur opgevoed.
Aan hem de taak de verlepte en verouderde politiek-culturele veren van zijn partij af te schudden.
JSF
De komende week gaan we dan toch stemmen over de JSF.
Dan moet ook de PvdA met de billen bloot.
Het kabinet zegt al weken lang: ja.
GroenLinks zegt al weken lang: nee.
De PvdA zegt al weken lang: een beetje.
Melkert is voor.
Zijn woordvoeder Timmermans is tegen.
Zijn fractie is eigenlijk tegen.
Zijn kader in het forum is tegen.
Zijn jongerenorganisatie is tegen.
Mijn oproep aan Ad Melkert voor de komende week is deze:
Laat je niet storten in een riskant financieel avontuur.
Leg je niet onnodig vast: want meedoen is kopen.
Hou ruimte voor de aanschaf van minder toestellen.
Hou ruimte voor de aanschaf van andere toestellen.
Hou ruimte voor een latere aanschaf van toestellen.
Stop met het doormodderen.
Durf te kiezen.
Zeg NEE tegen de JSF.
Zegt de PvdA NEE dan is de beurt aan het kabinet.
Daar moèt de boel dan worden geblokkeerd.
Van patstelling in de Kamer tot patstelling in het kabinet.
Besluiteloosheid over de JSF is het mooiste einde van Paars!
Zegt de PvdA JA dan geven wij ons nog niet over.
De mogelijkheid om uit te stappen bestaat altijd.
Maar des te later, des te duurder.
Dan dus maar direct, tijdens de formatie.
Dat kan alleen met een versterkt GroenLinks.
Dan weet de kiezer ook wat hij van ons kan verwachten.
Wij stellen het dan opnieuw aan de orde.
Ons doel is: geen uitstel, maar afstel van de JSF
VVD, CDA en LPF
Bij de VVD is de verwarring nog steeds groot.
Dijkstal wil premier worden.
Maar de vraag is met welke partij.
Wij werden als eerste uitgesloten.
Dat was alweer een paar weken geleden.
Dat kun je nog zien als een compliment.
Vorige week was de PvdA aan de beurt.
Niet meer geschikt voor de liberale agenda.
Dat was de boodschap.
Maar het slikken van 30 miljard lastenverlichting was blijkbaar niet genoeg.
Veel marktwerking en privatisering; het was blijkbaar niet genoeg.
Miljarden voor asfalt en beton; het was blijkbaar niet genoeg.
Een nieuwe vreemdelingenwet dumpt asielzoekers op straat; het was blijkbaar niet genoeg.
Op de valreep een WAO akkoord, met zieken richting de bijstand; het was blijkbaar niet genoeg.
Dijkstal heeft nog 3 weken.
Deze week zou hij D66 kunnen uitsluiten.
Dan heeft hij nog 2 weken.
Het CDA en Fortuyn kunnen dan om voorrang strijden.
Bijna had de partij zèlf Dijkstal uitgesloten.
Een kandidaat-premier zonder partij.
En een partij zonder partners.
Samenleven doen ze bij de VVD alleen.
Een partij die altijd maar praat over teveel solidariteit blijft een keer alleen over.
In dit geval is er wel iets voor te zeggen………………
En dan Balkenende en Fortuyn.
Vorige week zaten ze samen bij Andries Knevel.
Dat moest dan een debat zijn.
Maar wat een kleffe boel zeg.
Dat lonken van het CDA naar Fortuyn wordt steeds sterker.
Balkenende moet daar eens mee stoppen.
Fortuyn heeft al 2 schoothondjes.
Daar hoeft toch geen derde meer bij?
Wij zien het CDA liever aan onze kant.
De komende week is wel een test.
Ab en ik verdedigen onze wet openbaarheid topinkomens.
Het gaat slechts om informatie aan de OR.
Maar dan wel in alle bedrijven en voor alle bestuurders.
De werkgevers slaan alarm.
De bonden juichen op de trom.
Openbaarheid om de verrijking te beperken.
Wij vragen steun van het CDA om dit te bereiken.
Linksom of rechtsom
De verhoudingen in het politieke landschap raken steeds meer gepolariseerd.
Het grijze midden is uit.
Paars is voorlopig van de landkaart verdwenen.
Dat betekent dat 15 mei gaat om een fundamentele keuze.
Een keuze tussen lagere belastingen of hogere investeringen.
Een keuze tussen minder of meer solidariteit in de zorg.
Voor minder of meer kwaliteit op de school.
Voor grijs of voor groen.
Voor een tweedeling of een samenleving.
Dit is in de kern de keuze die voorligt.
We staan vlak voor een T-splitsing:
Rechtdoor loopt dood.
We kunnen linksaf of rechtsaf.
Een keus die gaat over de toekomst van ons land.
Kiezen we na paars progressief of conservatief.
Wordt het land straks linksom of rechtsom bestuurd.
Dat is waar het op 15 mei om gaat.
Een uitgesproken rechts kabinet is zeker niet uitgesloten.
Hier past geen onderschatting.
GroenLinks kiest voor het progressieve antwoord op Paars.
Daar willen we ook echt onze schouders onder zetten.
Want vóór progressief is ook tegen conservatief.
Dat maakt mij eigenlijk dubbel gemotiveerd.
Duidelijkheid moet worden geboden.
De PvdA heeft hier de boot gemist.
De VVD heeft tegen hen gekozen.
Zij niet tegen de VVD.
De derde weg is niet de progressieve weg zeg ik tegen Ad Melkert.
Het programma is al zo vreselijk vlak.
In die zin is de Partij van de Arbeid is nu Paars 3 in z'n eentje.
Melkert moet eens laten zien waar hij staat.
Niet alles in het midden laten en na de verkiezingen toeslaan.
Niet blazen en het meel in de mond houden.
Laat die oude CDA arrogantie varen.
Doormodderen of durven: daar gaat het om.
De kiezer vraagt durf.
Wie premier wil worden moet durf tonen!